وقتی می شنوم دیروز در خیابان پشتی کتابفروشی راه می رفته و با رهگذران چاق سامتی می کرده از تعجب دهانم باز می ماند. نمی توانم تصور کنم چهارراه رسولی یک آدم است به اسم رسولی که وجود دارد، راه می رود و هنوز از همان هوایی نفس می کشد که ما تنفس می کنیم. هیجان زده می شوم و خیلی زود به اتفاق به خیابانی می رویم که گفته اند خانه اش آنجاست. نامش را می گوییم و مغازه دارها راهنمایی می کنند. زاهدانی ها می گویند؛ رسولی، رسولی چهارراه رسولی! و آنها با نام حاج آقا رسولی صدایش می کنند و خانه اش را نشانمان می دهند. خانه، نمای سنگ قدیمی تقریبا مربوط به دهه ۵۰ است. از پشت آیفون لهجه ی یزدی کهن و مهربانی اسم و رسم ما را می پرسد و دم در پیرمرد با لبخند و کمی هیجان خودش را رضا رسولی ثانی آبادی معرفی می کند. مردی که برای اولین بار چهارراه رسولی را ساخت. روز بعد ما مهمان او و همسرش خانم ربابه آهنگری هستیم.
در خانه باغچه ای یزدی ساز که معمار و بنایش، میزبان ماست. تقریبا هفتاد سال از اولین دیدارشان می گذرد، این روزها کمتر به آدمهایی برخورده ایم که هفتاد سال در کنار هم دوام آورده باشند. شش دختر و یک پسر را بزرگ کرده اند و روزگاری دغدغه شان این بوده که مبادا نامی از حاج آقا به دنیا نماند اما امروز به گفته حاج خانم؛ در مکه و دبی و تهران، هر جا به خرید می رویم می گویند شما که بازار رسولی دارید، چرا از اینجا خرید می کنید! و بدین ترتیب رسولی نامی است که در دوردست ها شناخته شده است.
حاج رضا رسولی ثانی آبادی، متولد سال ۱۳۰۴ خورشیدی در شهرستان یزد، در هفده سالگی (در جایی گفته بیست سالگی) به قصد سفر به هندوستان و کار در هتل و فروشگاه های آشنایان ساکن در آنجا به زاهدان آمد اما این سفر به علت مشکلات سربازی وی میسر نگشت و مجبور شد از کشتی انگلیسی پیاده شود و با پای پیاده مدت یازده روز مسیر چابهار زاهدان را به همراه چند نفر دیگر طی کند و در نهایت در آبادی کوچک زاهدان که آن روزها بیشتر محل رفت و آمد انگلیسی ها و کسب و کار و تجارت سیک ها بود، با ساخت چند باب مغازه در بیابانی که امروز به نام بازار رسولی معروف است، سنگ بنای یکی از مهمترین مراکز اقتصادی شهر زاهدان را بنیان نهاد.
وی در ابتدا با شغل بنایی به ساخت مساجد، منازل و مغازه های مختلف در شهر نوپا و تازه سال زاهدان پرداخت. بازار رسولی با ساخت چند مغازه در اطراف کوچه شمس (کوچه هتل بهار و مسجد فاروقیه) و در حدود پنجاه سال پیش به دست رضا رسولی متولد گشت و از آنجا که مغازه ها رونقی نداشت، خیلی زود تبدیل به نانوایی و آسیاب و لحاف دوزی شدند.
می گوید بنای مسجد فاروقیه هم او بوده است و بنای حسینیه سیستانی ها و خیلی جاهای دیگر شهر. بازار رسولی از همان سالهای اول پس از تولد یکی از مهمترین مراکز فروش لوازم صوتی و تصویری، قالی های نفیس و کالاهای دسته دوم خارجی در استان بوده است و امروزه نیز با عنوان مرکز فروش کالاهای خارجی در کشور و منطقه شناخته می شود.
آن طور که آقای رسولی می گوید در ابتدا بیشترین کالا هایی که در این بازار عرضه می شده، محصول کشور آلمان بوده است. امروز اما گذشته از کالاهای هندی، پاکستانی و چینی که به وفور در بازار دیده می شود، کوله پشتی، کفش های مختلف کوه، لوازم زندگی در طبیعت، لوازم خانگی، و…که اغلب دسته دوم محصول کشورهای مختلف دنیا از طریق پاکستان به این بازار وارد می شود.
این درحالی است که اولین مغازه هایی که رسولی در این محل ساخت، خوار و بار فروشی هایی بود که به تدریج جایش را به مراکز خدماتی همچون نانوایی و آسیاب و لحاف دوزی داد همانطور که مدل کالاها و خدمات این بازار از زمان رسولی تا کنون تغییرات زیادی کرده است به طوریکه شاید هیچکدام از بازاریها و مردم خاطره و خبری از بنیان اولیه این بازار و کالاهای آن نداشته باشند.
شخص آقای رسولی هم همچون کالایی ناشناس در بازار رسولی و شهر زاهدان حضور دارد. خودش می گوید؛ هیچ کس در بازار مرا نمی شناسد و اگر بگویم رسولی ام، می گویند کدام رسولی؟ و وقتی داستان رسولی را تعریف می کنم هیچ کس باور نمی کند گو اینکه حالا تقریبا بیست سال است که پایم را در بازار رسولی نگذاشته ام.
نویسنده: کلثوم بزی / امیر جلالی نژاد
منبع: مجله کاو
