مرور خاطرات زاهدان قدیم با نوه محمد شفیع ملک

درباره پدربزرگتان فرآیند شکل گیری باغ، تجارتخانه، کاروانسرا، سینما و…به چه شکل بود و چه شد که پدربزرگتان به فکر ساخت این مجموعه افتادند.؟

(دوست دارم با پدرتان صحبت کنم اما دوست دارم آنچه شما به خاطر دارید را بگویید.)

موقعیت اصلی سینما کجا بود و چه شد که به فکر پدربزرگتان رسید که در اینجا سینما تأسیس کنند؟ یا کاروانسرا و…حالا تجارتخانه که شغلشان بوده..؟

درباره کاروانسرا اول به شما توضیح بدهم که این ساختمان اصلا کاروانسرا نبوده درواقع گاراژ و محل انبار کردن اجناس بوده … البته خانه ی کوچکی در گاراژ وجود داشت و شاید برخی خارجی ها در این گاراژ برای مدتی می ماندند اما اصلا با توجه به اینکه زاهدان محل عبور کاروان نبوده اصلا با تعریفی که ما در ایران از کاروانسرا داریم این ساختمان نمی توانسته کاروانسرا باشد. شاید فرم دور اینجا باعث شده فکر کنند اینجا کاروانسرا بوده …

درباره سینما … آوردن فیلم باوجود خط آهن و همسایگی هند اصلا کار سختی نبوده بخصوص که ممیزی آن دوره نبوده و در هندوستان نیز به واسطه تماس با بریتانیا فیلم به وفور در دسترس بوده است.

در خیابان آزادی نبش کوچه مسجد عزیزیه محلی بود که ساختمان سینما در آنجا وجود داشت. ملک سینما را اوایل انقلاب، به عمویم فروخت اما سینما سال ها قبل انقلاب تعطیل شده بود.

درباره افت زاهدان پدرم اعتقاد داشت که با تمام شدن جنگ، ریل ها دیگر موردنیاز نبوده و تا خاک هندوستان ریل ها جمع می شود. بعدازآن جدا شدن پاکستان از هند باعث شد ضربه زیادی به بدنه ی اقتصاد شهر زاهدان بخورد. بعد از جنگ جهانی دوم هم کالای آمریکایی وارد شهر می شد و پاکستان هم کشور قدرتمندی نبود که بتواند تجارت خاصی با زاهدان داشته باشد. زاهدان شهر چندملیتی چند قومیتی بود . شهر زاهدان ریشه مدرن داشته چیز قدیمی نداشته برخلاف شهرهای دیگر استان و این اقتصاد و تجارت بود که به این شهر تازه و مدرن موجودیت می داد.

سینماهای فروردین، مهربان و ملک هر سه همزمان باهم کار میکردند. سینما ملک بیشتر فیلم های غربی مثل بربادرفته و… می آورد و بعدها شاید فیلم های فارسی هم می آمد. ویژگی سینما ملک این بود که سالن تابستانی و روباز داشت یک حالت حیاط مانند که با هوای گرم زاهدان سازگار بوده در غروبها. در سالهای ۶۲-۶۱ بود که سینما تغییراتی کرد اسکلت نیمه کاره ای داشت اوایل و اخیراً آخرین دیوارهای سینما هم برداشته شد و من خودم هیچوقت سینما را ندیده بودم.